کتری و قوری

راهنمای خرید کتری و قوری:

 کتری و قوری به انگلیسی (Kettles) یک وسیله برای جوشاندن آب و دم کردن چای است که البته به برخی از مدلهای آن سماور روگازی نیز گفته می‌شود.یکی از محبوبترین نوشیدنی هایی که بسیار در ایران از دیرباز طرفدار داشته و دارد، چای و دمنوش است که به صورت روزمره از آن در طول روز می‌نوشیم و در پذیرایی ها نیز بسیار از این نوشیدنی استفاده می‌کنیم.در خانه های ایرانی همیشه یک وسیله برای درست کردن چای یافت می‌شود، حال می‌خواهد سماور باشد، چایساز یا کتری و قوری معمولی.کتری و قوری علاوه بر این در تمامی فهرست های تهیه جهیزیه نیز وجود دارد و یکی از کالا های پای ثابت جهیزیه به شمار می‌رود.کتری ها مدلهای مختلفی دارند و ظرفیت و جنس و برند آن‌ها با یکدیگر متفاوتند. در بسیاری از خانه ها از کتری های بزرگ و شیر دار استفاده می‌شود که به صورت ست به همراه قوری و یا تک تولید شده اند، که ظرفیت مناسبی دارد و در طول روز نیازی به پر کردن آنها به صورت مدام نیست و برای پذیرایی ها و مصرف روزانه بسیار مناسب است که بعداً بیشتر به آنها خواهیم پرداخت.البته برای تهیه چای و دمنوش ابزار ها و وسایل مدرن و برقی نیز وجود دارد مانند، کتری برقی و چایساز که این روزها طرفداران خاص خود را پیدا کرده، اما هنچنان کسانی که به عطر و طعم و رنگ چای بسیار اهمیت می‌دهند، انتخاب آنها قطعاً کتری و قوری و سماور های روگازی است که، چایی بسیار خوش طعم و خوش رنگ را می‌توان به وسیله آنها تهیه نمود.در واقع کیفیت چای در چایساز ها به پای سماور ها و کتری و قوری نمی‌رسد و طعم گس و عطر آن از دید خیلی ها مورد قبول نیست.البته قیمت مقرون به صرفه تر نیز از عواملی است که طرفداران روش های سنتی دم کردن چای را بیشتر کرده است.البته پیش از اینکه ما به طور تخصصی به بررسی انواع مدلهای کتری و قوری بپردازیم، تاریخچه ای از چای، این نوشیدنی محبوب و رابطه آن با کتری و قوری و نحوه دم کردن آن می‌پردازیم.

چای یک گیاه پر خاصیت است که با ریختن آب جوش روی آن و دم کردنش به یک نوشیدنی لذیذ بدل می‌شود.از این گیاه اولین بار در تاریخ چینیان باستان به عنوان یک نوشیدنی استفاده می‌کردند، که تاریخ دقیقی از ساخت آن نیست و نتایج به 10 قرن پیش از میلاد مسیح می‌رسد.واژه چای در گویش مردمان جنوب چین باستان برای این نوشیدنی به کار می‌رفته و واژه تی نیز در بین مردمان شمالی، که اهالی خاورمیانه و آفریقا آن را از مردمان جنوبی و غربی ها این واژه را از مردمان شمال چین آموخته اند.این گیاه که از گونه کاملیا است و به دست آوردن و تهیه آن نیز به این سادگی ها نیست.پس از چینش برگ ها، خشکسازی و اکسیداسیون، به مرحله حرارت دهی می‌رسد که پس از آن به چای سیاه بدل می‌شود که یکی از انواع چای و جزء محبوب ترین آنهااست.یکی از منابع اصلی انواع آنتی اکسیدان و کافئین در چای یافت می‌شود.ما ایرانیان چای را به عنوان یکی نوشیدنی که باعث رفع خستگی و تشنگی می‌شود، یاد می‌کنیم.چای انواع مختلفی دارد مانند چای سبز، چای زرد، چای سفید، چای سیاه و … که نحوه فرآوری هر کدام متفاوت است.

تاریخچه ساخت کتری و سماور روگازی اما به همین چند صده گذشته بر می‌گردد.واژه سماور به زادگاه آن یعنی روسیه بر می‌گردد و به معنی (خود جوش آور) است.سماور ها که نمونه های اولیه همین کتری ها هستند عمدتاً از آلیاژ برنج ساخته می‌شدند، البته امروزه اغلب از آلیاژ استیل ساخته می‌شوند.اولین کارخانه سماور سازی در ایران در استان لرستان شروع به کار کرد.سماور روگازی و یا همان کتری شیردار نیز از روی ایده ساخت سماور الهام گرفته اند و با تغییرات اندکی در ساختار آن متناسب برای قرارگیری بر روی شعله گازها ساخته شده اند.اما کتری ها تاریخ جداگانه ای دارند و قدمت آنها بیشتر از سماور است، طبق آخرین کشف باستان شناسان و شواهدی که یافته اند، قدیمی ترین کتری در بین النهرین و متعلق به 3500 سال پیش از میلاد مسیح می‌باشد.اما در تاریخ چین باستان بسیار در نوشته هایشان از وسیله ای یاد شده که با آن آب می‌جوشاندن تا چای بنوشند.امروزه کتری و قوری از جنس و آلیاژ متفاوتی ساخته می‌شوند که هرکدام مزایا و معایب خود را دارند که جلوتر به آنها خواهیم پرداخت.

انواع کتری و قوری:

همانطور که پیش تر نیز به آن پرداختیم سماور های روگازی و کتری و قوری انواع مختلفی دارند که به لحاظ جنس، شکل ظاهری، مدل دسته و … با یکدیگر تفاوت دارند که شناخت آنها در خریدشان کمک شایانی به شما خواهد کرد.کتری و قوری ها در تقسیم بندی ظاهری و طراحی آنها به دو مدل سماور روگازی و کتری و قوری معمولی تقسیم بندی می‌شوند.

سماور روگازی:

این مدل از کتری و قوری که به آن سماور رو گازی یا کتری شیر دار نیز می‌گویند، ظاهری مشابه سماور های قدیمی دارند، با این تفاوت که منبع تأمین کننده انرژی آنها اجاق گاز ها هستند و با یک صفجه ی استیل ضخیم، که معمولاً در مدلهای جدید در زیر آن از شعله پخش کن استفاده می‌شود.تفاوت بارز سماور روگازی با کتری و قوری ها در گنجایش آنها، شکل ظاهری و خروجی آب آنهاست که به وسیله یک اهرم یا همان شیر فلکه به بدنه متصل شده و کنترل می‌شود. جنس بدنه در اغلب کتری و قوری شیردار از استیل ضد زنگ می‌باشد، البته از آلیاژهای دیگری مانند، مس و آلومینیوم نیز در برخی مدلها استفاده می‌شود، که معمولاً با یک لعاب سطح خارجی آن را می‌پوشانند. اما بهترین جنس بدن در سماور رو گازی همان استیل ضد زنگ است که مقاومت بسیار خوبی دارد.معمولاً جنس کفه آنها نیز از همان جنس بدنه ساخته شده است، با این تفاوت که از چندین لایه فلز برا دوام بیشتر در مقابل حرارت مستفیم بدست بیاورد، تشکیل گردیده است.جنس دسته در این مدلها اغلب از باکالیت یا از همان فلز بدنه ساخته می‌شود.این مدل از کتری و قوری به صورت تک و ست همراه با قوری در بازار وجود دارد.قیمت سماورهای روگازی از کتری و قوری ها مقداری گرانتر است و بیشتر برای خانه ها کاربرد دارد.

کتری و قوری معمولی:

این نوع کتری و قوری که از نمونه های اولیه به حساب می‌آیند. ساختاری عمودی دارند، یعنی قوری بر روی دهانه کتری سوار می‌شود و قرار می‌گیرد.این کتری و قوری ها قیمت مقرون به صرفه تری به نسب کتری و قوری شیر دار و یا سماور ها دارند و از جنس های مختلقی برای ساخت بدنه آنها استفاده می‌شود، که معمولاً از جنس پیرکس، آلومینیوم، استیل و یا ترکیب این مواد به همراه روکشی از لعاب سرامیک است.دسته ها در دو مدل کناره ها و دسته بالا طراحی شده اند، که به طور معمول از جنس باکالیت نسوز و یا استیل هستند تا مقاومت خوبی در برابر حرارت داشته باشند.این مدل کتری و قوری را در هر مکانی می‌تونید مورد استفاده قرار دهید، به ویژه مسافرت هایی که می‌خواهید در دل طبیعت چای یا نوشیدنی مورد علاقتان را درست کنید.یکی از مزیت های این مدل به نسبت سماور روگازی و کتری و قوری های شیردار، داشتن تنوع بسیار زیادد در جنس و شکل و رنگ آنهاست که بسیار زیبا طراحی شده است.از دیگر مزایایاین مدل می‌توان به مقرون به صرفه بودن اشاره کرد.

نکاتی که به هنگام خرید کتری و قوری باید رعایت کنید:

جنس بدنه کتری:

یکی از اساسی ترین و مهمترین نکاتی که به هنگام خرید کتری و قوری باید به آن توجه کنید، جنس بدنه کتری و قوری یا سماور روگازی است،کتری و قوری ها از لحاظ جنس بدنه به مدلهای و انواع گوناگونی تقسیم می‌شوند، که هر کدام نقاط ضعف و قوت خود را دارند که کاربرد های آنها را از یکدیگر متمایز می‌کند.به طور کلی این وسیله از آلیاژ های چدن، مس، شیشه، سرامیک، آلومینیوم و استیل ساخته می‌شود.یکی از بهترین انواع کتری، چدنی ها هستند که کیفیت بسیار بالایی دارند و با توجه به خاصیت آلیاژ چدن که حرارت را به صورت یکنواخت به محیط می‌رساند، به همین خاطر آب سریع تر به نقطه جوش می‌رسد و بسیار دیرتر سر می‌شود، که این خاصیت را اصلی ترین ویژگی کتری های چدنی می‌توان نامید.البته این جنس و آلیاژ وزن بالایی دارد و به دلیل شکننده بودن آن احتیاج به مراقبت بیشتری نیز دارد.جنس دیگری که بسیار مورد بررسی قرار میگیرد و از لحاظ کیفیت و سالم بودن مقام اول را کسب می‌کند، شیشه یا همان پیرکس است که چه در کتری و چه در قوری کیفیت چای و آب را بسیار خوب با ثبات بالا نگه می‌دارد.کتری و قوری پیرکس بیشتر در خانه ها کاربرد دارد و به دلیل شکننده بودن آن به مراقبت بالایی نیاز دارد، البته همانطور که اطلاع دارید شبشه های پیرکس به عنوان شیشه های شعله مستقیم شناخته شده اند و با قرار گرفتن بر روی شعله مستقیم اجاق آسیبی نمی‌بینند.جنس دیگری که بسیار مورد استقبال قرار می‌گیرد و به همه لحاظ مقاومت و کیفیت قابل قبولی را ارائه می‌دهد، استیل است.کتری و قوری های استیل که بیشتر بازار را در بر گرفته اند،بسیار کیفیت مطلوبی دارند، در مقابل حرارت با کفه مقاوم اتفاقی برای آنها نمی‌افتد، به نسبت قیمت بالاتری دارند و در هر دو مدل سماور روگازی و کتری و قوری معمولی ار آنها وجود دارد.این مدل جزء پر طرفدار ترین کتری هاست.یک مدل قدیمی تری از کتری ها نیز وجود دارد که بیشتر مناسب مجالس و یا برای در ست کردن چای رو منقل کاربرد دارد، که به آنها کتری و قوری رویی یا آلومینیومی می‌گویند. این مدل ارزانترین مدل کتری و قوری است که در بازار وجود دارد و مقاومت کمتری نسبت به باقی مدلها دارد.کتری های مسی یکیدیگر از مدلهای کتری و قوری هستند که امروزه کمتر از آنها استفاده می‌شود و به دلیل سمی بودن فلز مس استفاده از آن ها توصیه نمی‌شود.

جنس بدنه قوری:

قوری ها هم مانند کتری ها از جنس های مختلفی ساخته می‌شوند.استیل، پیرکس، چینی و سرامیکی از قبیل جنس هایی هستند که در بازار وجود دارند، که توضیحات و خاصیت آنها را برای کتری ها داده ایم.تفاوتی که در قوری ها وجود دارد، سایز آنهاست، اما بهترین قوری ها مفیدترین آنها قوری های پیرکس و چینی هستند که  از کیفیت چای کم نمی‌کنند.البته ناگفته نماند که قوری های  چینی و پیرکس شکننده هستند و مقاومت کمتری به نسبت قوری استیل دارند.

جنس دسته کتری و قوری:

یکی از مهمترین نکاتی که باید به آن توجه کنید، جنس دسته آنهاست.جنس دسته از آنجایی حائز اهمیت است که موجب می‌شود شما راحت تر از آنها استفاده کنید.جنس دسته باید خصوصیت نسوز بودن را نیز داشته باشد، به همین دلیل اغلب از باکالیت و یا استیل ساخته می‌شود که در مقابل حرارت مستقیم مقامت بیشتری داشته با‌شد.نوع دسته ها نیز بسیار مهم است.در سماور های روگازی معمولاً دو دسته در کنار طراحی می‌شود، اما در مورد کتری ها دسته ها در دو مدل وجود دارند که یکی در کنار ها و دیگری در بالا وجود دارد، که می‌بایست بسته به سلیقه آنها را انتخاب کنید.

جنس و نوع کفه کتری:

یکی از نکات ضروری در خرید کتری ها توجه به ساختار کفه آنهاست، کفه کتری و سماور روگازی بایستی از ساختار کوتینگ و چند لایه بهره ببرد، تا در مقابل حرارت مستقیم در طولانی مدت مقاومت بالایی نشان دهد.در اکثر مدلهای پیشرفته و حرفه ای از این سیستم بهره می‌برد به علاوه اینکه در بسیاری از کتری ها به دلیل تمرکز حرارت و گرما در یک نقطه کفه آنها دچار آسیب می‌شود، که این مشکل نیز به وسیله صفحه های شعله پخش کنی که بر زیر کفه طراحی و نصب می‌گردد، جل شده است.البته لازم به ذکر است که فقط در مدلهای حرفه ای از شعله پخش کن استفاده می‌شود که مقداری گرانتر است.

نکاتی که برای استفاده و نگه داری بهتر باید رعایت کنیم:

• سعی کنید در زمانی که میخواهید کتری را مجدد بر روی شعله بگذارید، آب باقی مانده آن را تخلیه کنید.

• به هیچ عنوان کتری را بدون آب روی شعله مستقیم قرار ندهید، ایکار باعث می‌شود تا کتری آسیب ببیند.

• هر چند وقت یکبار جرم های داخل کتری را بتراشید و از سطح آن جدا کنید.

• قوری را درست و مستقیم بر روی شعله قرار دهید تا با فشار بخار آب، پرتاب نشود.